Pagina 32 (PL)  B2-2023 PNKV BiuletynOnline.

Wanda Śmigielski - Pro Patria

Gdyby nie wolontariusze .

Niektórych rzeczy nie powinno się zapominać. Ale z biegiem czasu wspomnienia bledną i gdyby nie ludzie, którzy nie chcieli i nie mogli zapomnieć, niewiele by z tych wspomnień zostało. W Bredzie tuż za cmentarzem polskich żołnierzy Pierwszej Dywizji Pancernej generała Maczka stoi piękny, nowoczesny pawilon o szklanych ścianach. Nieco z boku, nie rzucając się w oczy, ale trudno go przeoczyć; Maczek Memorial Breda (MMB). Pomnik ten zawiera historię dywizji i jej walk o wyzwolenie Bredy i innych części Europy Zachodniej spod okupacji niemieckiej w 1944 roku.

Do powstania Memoriału w dużej mierze przyczynili się wolontariusze. Niektórzy z nich, w tym Wanda Śmigielski, członek PNKV, zostali odznaczeni. Historia Miejsca Pamięci to także historia jej pracy wolontariackiej. Pani Wanda Śmigielski, która wita mnie w drzwiach, z dumą opowiada o powstaniu tego "mini-muzeum". Wanda jest córką polskiego żołnierza z Łodzi, który brał udział w bitwie o Bredę i inne miasta Holandii.

O dywizji i II wojnie światowej w Bredzie pozostało wiele cennych przedmiotów. Były one głównie zbierane i konserwowane przez wolontariuszy w pomieszczeniach Koszary TripvanZoudtlandt Królewskiej Akademii Wojskowej (KMA) w Bredzie. Tam też 1997 roku powstało Muzeum Generała Maczka (GMM), a następnie Fundacja Przyjaciół GMM. Powstała biblioteka, sala filmowa, kącik kawowy, dwie sale wystawowe, dział konserwacji i sala spotkań. Wolontariusze bardzo ciężko pracowali przy utrzymaniu wystaw, administracji i funkcjonowaniu muzeum. Wanda dołączyła jako wolontariuszka w 2010 roku na stanowisku hostessy i przewodnika. W 2013 roku została sekretarzem Fundacji Przyjaciół, a w 2015 roku sekretarzem zarządu GMM.

W 2013 roku Ministerstwo Obrony Narodowej podjęło decyzję o rozbudowie działu szkolenia w KMA. Konieczne było stworzenie dodatkowej przestrzeni na ten cel. GMM, jako użytkownik nie związany z obronnością, musiałaby opuścić pomieszczenia w styczniu 2015 roku. Rozpoczęły się poszukiwania nowej lokalizacji. Mimo dobrej woli różnych agencji, oferowane lokalizacje okazały się nieprzydatne do tego celu. Fundacja nie traciła jednak nadziei. Eksponaty i inne wyposażenie można było przenieść w udostępnione miejsce. Biblioteka tymczasowo przeniosła się do Archiwum Miejskiego w Bredzie. Na szczęście jeszcze przez wiele lat mogli korzystać z sali posiedzeń w koszarach TripvanZoudtlandt.

Z czasem po wielu burzach mózgów narodził się pomysł budowy nowego pomieszczenia. Gmina Breda udostępniła kwotę pieniędzy na projekt nowego budynku, a także udostępniła kawałek ziemi. Do realizacji projektu powołano Fundację Pamięci Generała Maczka. Koszty budowy okazały się problemem nie do pokonania, w związku z czym zwrócono się o pomoc do ambasadorów i darczyńców. Podjęto wiele starań na różnych szczeblach w Bredzie i w Polsce. Prowincja Brabancja Północna i Fundusz V pokryły połowę kosztów. Druga połowa pochodziła z darowizn z różnych źródeł. Na placu przed wejściem do Miejsca Pamięci umieszczono tablice upamiętniające miasta z datkiem w wysokości roku, w którym zostały wyzwolone. Jest ich 23. Z początkiem 2020 roku nazwa Fundacji Muzeum Generała Maczka zmieniła się na Fundację Maczek Memorial Breda. Wraz z tym zmienił się również zarząd fundacji, co oznaczało wymianę niektórych członków zarządu, w tym prezesa i sekretarza. Dzięki temu zarząd miał się profesjonalizować. Wspomniana Fundacja Memoriał Generała Maczka jest zarządcą budynku, a Fundacja MMB jest jego najemcą.

W czerwcu 2020 roku, gdy Memoriał był bliski ukończenia, został nieoficjalnie otwarty. Wolontariusze nie zakończyli swoich obowiązków i kontynuowali działalność pod nową nazwą. Wanda została koordynatorem wolontariuszy. Także jej praca jako przewodnik i hostessa była kontynuowana w MMB. W lutym 2022 roku funkcja koordynacji wolontariuszy została przekazana w inn ręce. Ze względu na stan zdrowia Wanda musiała w grudniu 2022 roku zrezygnować z funkcji hostessy i przewodnika i ograniczyła się do aktywnej roli w Komisji Edukacji MMB. Komisja Edukacji organizuje program szkolny dla uczniów 8 klasy szkoły podstawowej na temat "Wolność". W programie tym uczestniczy wiele szkół; w tym kalendarzowym roku szkolnym 57 grup. Wanda jest obexna w MMB bardzo często od momentu otwarcia, zapewniając planowanie, wsparcie techniczne i wszystko co potrzebne do przyjęcia gości. Kiedy się z nią żegnałem, niosła duży transparent wskazujący, że to Miejsce Pamięci jest otwarte również dzisiaj i ustawiała go głównej drodze.

Niektórzy wolontariusze musieli długo czekać na uznanie ich wkładu MMB. Frans Ruczynski, pierwszy prezydent od założenia MMM, poprzez swoje polskie kontakty, z dużą energią zadbał o to, aby w niedzielę 19 marca 2023 roku trzynastu wolontariuszy, w tym Wanda, mogło odebrać odznaczenie "Pro Patria" z rąk pana Józefa Kasprzyka, Ministra do spraw Kombatantów i Osób Represjenowanych.

Z Wandą Śmigielską rozmawiał Waldemar Pankiw

- - -